Maskerade presteert bewonderenswaardig in ingewikkeld stuk

Een tragedie over afkomst, wraak, oorlog en geweld in een onophoudelijke keten, zoals we die kennen uit Griekse tragedies. Dat schrijft regisseur Jules Noyons in het fraai uitgevoerde programmaboekje met verhelderende informatie over“Branden”. Toneelgroep Maskerade vierde met de opvoering van dit toneelstuk van Wajdi Mouawad in het Alkwin Theater vrijdag en zaterdag zijn vijf en vijftigjarig jubileum.
Menselijk drama in actuele oorlogssituatie
Het thema voor het scenario lijkt eenvoudig als je de toelichting in het programmaboekje leest. Omgeving is de gruwelijke oorlogssituatie zoals die helaas maar blijft voortwoekeren in het Midden-Oosten. De ene verschrikkelijke wandaad lokt de andere  uit, en die roept op zijn beurt een nog afschuwelijker tegenreactie op. Zo gaat het maar door. Vluchtelingen. Martelingen en verkrachting in gevangenissen. Een bus wordt met de inzittenden erin in brand gestoken, een enkeling kan ontsnappen. Binnen die afschuwelijke omgeving vraagt een moeder, Nawal, in haar testament aan haar kinderen, de tweeling Simon en Jeanne, hun dood gewaande broer en hun vader te zoeken. Vóór haar dood was ook Nawal zelf al op zoek: de zoektocht naar de zoon die ze bij zijn geboorte heeft moeten afstaan. Het zijn elementen van het scenario die, literair en dramaturgisch verwerkt tot een theaterstuk, door de Canadees-Libanese auteur uit zijn eigen bewogen levensgeschiedenis zijn gedestilleerd.  
Verhaallijn met omwegen
De auteur heeft het zijn publiek niet makkelijk gemaakt. In zijn op het lijf geschreven rol van notaris Hermile Lebel zet Marius Schalkwijk uitvoerig, soms schuchter, dan weer in een komisch werkende afslag aan de tweeling uiteen wat hun moeder over de zoektocht in haar testament heeft gezet. Zich bewonderenswaardig fel in hun rol en hun lange teksten inlevend reageren Simon (Ronnie Baur) en Jeanne (Iris Slurink) op de opdracht uit het testament. Het kostte je in de zaal wel wat tijd om grip te krijgen op de lijn van het verhaal. En om met een aha-Erlebnis te begrijpen wat de dramaturgische betekenis kon zijn van bijvoorbeeld de intens door Ronnie Baur als Simon en Orfee Goedkoop als de jonge Nawal gespeelde en op het speelvlak ook niet één, twee, drie ophoudende luide aanvallen van woede of verdriet of van heftige discussie onder voortdurende hoogspanning. In de vele korte scenes wisselen het heden van Nawal op middelbare leeftijd (Tonny Jansen) vóór haar dood en het heden van Nawal als jonge vrouw elkaar af. Of heden en verleden vielen samen als de beide Nawals naast elkaar samen zongen.  
Notarieel bindmiddel
Wat hielp om de lijn in dit complexe drama vast te houden waren het notariële bindmiddel van de testamentaire opdracht en de scenes waarin notaris Lebel daar op terugkwam.  Geleidelijk aan merkte je bij het kijken en luisteren wel dat “Branden”een knap geconstrueerd theaterstuk is, met een verrassend en ook wel schokkend resultaat van de zoektocht naar broer en vader. De verdwenen oudere broer bleek tevens de misdadige, op zijn talrijke moordpartijen pochende vader (Jack Bontekoe in topvorm) te zijn, die zijn eigen moeder in de gevangenis had verkracht. Met als gevolg de latere geboorte van de tweeling. En zo vielen de losse scenes, dialogen en beelden uit het begin, met de dramaturgische betekenis ervan, geruime tijd na de pauze toch nog hun plaats.  Ook uit het spel in de kleinere rollen bleek dat Maskerade over een voortreffelijk team van jonge en ervaren acteurs en actrices beschikt, waardoor de groep nog steeds in de eredivisie van het amateurtoneel speelt. Theatertechnisch was de “Branden”-productie prima in orde, met het grote vierkante speelvlak midden tussen het publiek, de goede belichting en de vier naar het publiek rondom gerichte videoschermen waarop de spelers  close-up te zien waren.